INODE, Unix benzeri işletim sistemlerinde dosya ve dizinlerin sistem içindeki temsilidir. Bir dosya veya dizin oluşturulduğunda, her biri bir INODE olarak adlandırılan bir veri yapısı ayrılır. Bu INODE’lar, dosya veya dizinle ilgili bilgileri içerir: dosya türü, sahiplik bilgileri, izinler, boyut, oluşturulma ve değiştirilme tarihleri gibi.

Bir dosya veya dizin için ayrılan INODE’lar, bir sistemin depolama kapasitesini sınırlayan önemli bir faktördür. Birçok hosting hizmeti veya sunucu, kullanıcılara belirli bir sayıda INODE (INODE limiti) tahsis eder. Bu limit, toplam dosya ve dizin sayısını kapsar.

Örneğin, bir hosting planında 100.000 INODE limiti olan bir kullanıcı, bu sınırı aşmadan en fazla 100.000 dosya veya dizin oluşturabilir. INODE limitleri, depolama alanı limitlerinden farklıdır. Yani, depolama alanı yeterli olsa bile INODE limitine takılabileceğiniz durumlar olabilir

Inode’lar Nasıl Çalışır?

Inodelar, dosyalar içindeki her türlü işlemi tanımlayabilmek ve sonuçlandırabilmek için kullanılır. Dosyaların düzenlenmesini sağlar. Inodeların içerdiği bilgiler dosyanın çeşitli sorgularla bulunabilmesini sağlar. Örnek olarak, Linux sistem içinde herhangi bir dosya adıyla tanımlanmaz. Tanımlama yapmak için Inode numaraları kullanılır.

İnternet siteleri de dosyaları Inode kullanarak tanımlar. Örnek olarak; WordPress siteleri, sayfanın yapısı veya sayısından bağımsız olarak onlarca dosya içerir. Karmaşık olmayan, basit yapıdaki bir blog sitesi ortalama 10.000 inode içerir. Gönder, içerik, eklenti sayısı, temalar değiştikçe inode sayısı da artar. Inode sayısı sayfanın karmaşıklığına bağlı olarak artar.

Sayfa içindeki Inode sayısı arttıkça, kullanım alanı da artar. Bu kapasite sorunu, depolama alanı kapasitesinden bağımsız olarak ilerleyebilir. Yani depolama alanınızın %50’si boş olsa da kullanım alanınız dolmak üzere olabilir.

Inode Limiti Nedir?

Web sitelerindeki dosyalar, hosting hizmeti sayesinde sunucularda depolanır. Inode limiti her hosting firmasında farklılık göstermektedir. Bazı hizmetlerde limit yokken bazılarında Inode Limiti bulunmaktadır. Sunucuda depolanabilecek maksimum dosya sayısı inode limiti anlamına gelmektedir.

200.000 kullanım kotasına sahip bir hosting paketinde toplam yüklenebilecek maksimum dosya sayısı 200 bindir. Kotanın %80’i dolu olduğu belirtildiğinde sistemde 160 bin dosyanın saklandığı anlaşılır.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta, depolama alanı ile kullanım alanı arasındaki farktır. Depolama alanı, dosyaların boyutu ile ilgilidir. Kullanım alanı ise dosya sayısı ile alakalıdır. Örnek olarak, 100MB ve 1MB iki dosya kullanım alanı açısından aynı şeyi ifade eder. Depolama alanı açısından ise ilki diğerinin 100 katı kadar yer kaplar.

İnternet siteniz inode kapasitesine yaklaştığında, kullanmış olduğunuz hosting firması tarafından size bir bilgilendirme yapılacaktır. Bu bilgilendirmede, kullanımınızı iyileştirmeniz için ya dosya sayınızı azaltmanız ya da kullanım kapasitenizi yükseltmeniz önerilir. Eğer gerekli önlemleri almazsanız, internet sitenize erişim kapatılacaktır.

INODE Limiti Neden Önemlidir?

INODE limiti, depolama alanı limitinden farklıdır ve genellikle kullanıcıların farkında olmadığı bir sınırlamadır. Örneğin, bir kullanıcı hosting hizmetinin belirlediği INODE limitini aştığında yeni dosya veya dizinler oluşturamaz veya mevcut dosyaları düzenleyemez. Bu, birçok kullanıcının karşılaşabileceği bir sorundur, özellikle hosting hizmetleri veya paylaşımlı sunucular kullanılıyorsa.

INODE Temizleme İşlemi Nasıl Yapılır?

Eğer INODE limitiniz dolmuşsa veya yaklaşıyorsa, gereksiz veya kullanılmayan dosya ve dizinleri temizlemek bu limiti geri kazanmanıza yardımcı olabilir. Aşağıda bu işlemi adım adım açıklıyorum:

1. Kullanılmayan Dosyaları ve Dizinleri Belirleyin: Öncelikle, hangi dosya ve dizinlerin kullanılmadığını veya artık ihtiyacınız olmadığını belirleyin. Bu adım, dikkatli bir inceleme ve analiz gerektirebilir.
2. Yedekleme Yapın: Silme işlemine başlamadan önce, önemli dosyalarınızın yedeğini aldığınızdan emin olun. Yanlışlıkla kalıcı veri kaybını önlemek için bu adım çok önemlidir.
3. Dosyaları ve Dizinleri Silin: Kullanılmayan dosya ve dizinleri belirledikten sonra, bunları silin. Bunları manuel olarak silebilirsiniz veya bir komut satırı aracı kullanabilirsiniz. Örneğin, Linux tabanlı bir sistemde rm komutunu kullanabilirsiniz.
4. Gereksiz Dosyaları Temizleyin: Bazı uygulamalar veya sistemler, geçici dosyaları birikte tutabilir. Bu dosyaları temizlemek, gereksiz INODE kullanımını azaltabilir.
5. Depolama Yönetimi Araçlarını Kullanın: Hosting sağlayıcınızın veya sunucunuzun depolama yönetimi araçları, INODE kullanımını izlemenize ve gereksiz dosyaları belirlemenize yardımcı olabilir.
6. INODE Limitinizi Kontrol Edin: INODE temizleme işlemini tamamladıktan sonra, INODE limitinizi kontrol edin. Gereksiz INODE’ları temizlediğinizde, kullanılabilir INODE sayınız artacaktır.

INODE temizleme işlemi, dikkatli ve özenli bir şekilde yapılmalıdır. Yanlışlıkla önemli verilerinizi silmek istemezsiniz. Eğer işlemi kendiniz yapmak konusunda emin değilseniz, hosting sağlayıcınızdan veya sistem yöneticinizden destek almayı düşünün.