FTP, Dosya aktarım protokolü anlamına gelir ve dosyaları bir ana bilgisayardan diğerine iletmek için kullanılan TCP/IP tarafından sağlanan standart bir internet protokolüdür. Esas olarak web sayfası dosyalarını yaratıcılarından internetteki diğer bilgisayarlar için sunucu görevi gören bilgisayara aktarmak için kullanılır. Ayrıca dosyaları diğer sunuculardan bilgisayara indirmek için de FTP kullanılır.

FTP’nin Temel İşlevleri

• Dosya Aktarımı: FTP, dosyaların bir bilgisayardan diğerine taşınmasını sağlar. Bir bilgisayardaki dosyalar, FTP istemcisi kullanılarak bir sunucuya yüklenebilir veya bir sunucudaki dosyalar, FTP istemcisi kullanılarak bir bilgisayara indirilebilir.
• Dosya Yönetimi: FTP, dosyaları sunucuda oluşturmanıza, silmenize, taşımanıza ve yeniden adlandırmanıza olanak tanır. Dosya ve dizinleri yönetmek için çeşitli komutlar sunar.
• Yetkilendirme ve Güvenlik: FTP sunucuları genellikle kullanıcı adı ve parola ile erişime izin verir. Ayrıca, bazı uygulamalarda veri transferini şifrelemek için TLS/SSL gibi güvenlik protokolleri kullanılabilir.
• Pasif ve Aktif Modlar: FTP, pasif ve aktif olmak üzere iki farklı veri iletim modu sunar. Pasif modda istemci, sunucunun belirttiği bir portta dinleme yapar. Aktif modda ise sunucu, istemcinin belirttiği bir portta bağlantı açar.
• FTP’nin bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Veri transferi açık metin üzerinden gerçekleştiği için güvenlik riskleri taşır. Bununla birlikte, modern alternatifler (örneğin, SFTP ve FTPS gibi) daha güvenli veri iletimi sağlayabilir.

FTP’nin Amaçları

1. Network üzerinde bulunan bilgisayarlar arasında dosya paylaşımı için kullanılır.
2. Uzak bilgisayarların kullanımını teşvik etmek için kullanılır.
3. Verileri daha güvenilir ve verimli bir şekilde aktarır.

Neden FTP Kullanırız?

Dosyaları bir sistemden diğerine aktarmak çok basit ve anlaşılır olmasına rağmen, bazen sorunlara neden olabilir. Örneğin, iki sistemin farklı dosya kuralları olabilir. İki sistemin metin ve verileri temsil etmek için farklı yolları olabilir. İki sistem farklı dizin yapılarına sahip olabilir. FTP protokolü, ana bilgisayarlar arasında iki bağlantı kurarak bu sorunların üstesinden gelir. Veri aktarımı için bir bağlantı, kontrol bağlantısı için başka bir bağlantı kullanılır.

FTP’nin Çalışma Mantığı

Yukarıdaki şekil FTP’nin temel çalışma mantığını göstermektedir. FTP istemcisinin üç bileşeni vardır: kullanıcı arayüzü, kontrol süreci ve veri aktarım işlemi/süreci. Sunucunun iki bileşeni vardır: sunucu kontrol işlemi ve sunucu veri aktarım işlemi.

FTP’de iki tür bağlantı vardır:

• Kontrol Bağlantısı: Kontrol bağlantısı, iletişim için çok basit kurallar kullanır. Kontrol bağlantısı sayesinde, bir seferde bir komut satırını veya yanıt satırını aktarabiliriz. Kontrol bağlantısı, kontrol süreçleri arasında yapılır. Kontrol bağlantısı, etkileşimli FTP oturumunun tamamı boyunca bağlı kalır.
• Veri Bağlantısı: Veri Bağlantısı, veri türleri değişebileceğinden çok karmaşık kurallar kullanır. Veri bağlantısı, veri aktarım süreçleri arasında yapılır. Veri bağlantısı, dosyaların aktarılması için bir komut geldiğinde açılır ve dosya aktarıldığında kapanır.

FTP İSTEMCİLERİ

o FTP istemcisi, internette iki ana bilgisayar arasında dosya aktarmanıza izin veren bir dosya aktarım protokolü uygulayan bir programdır.

o Bir kullanıcının uzak bir ana bilgisayara bağlanmasına ve dosyaları yüklemesine veya indirmesine izin verir.

o Bir ana bilgisayara bağlanmak, dosyaları sizinle ana makineniz arasında aktarmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanabileceğimiz bir dizi komuta sahiptir.

o FTP programı, bir Web tarayıcısında yerleşik bir bileşen olarak da mevcuttur. Bu GUI tabanlı FTP istemcisi, dosya aktarımını çok kolaylaştırır ve ayrıca FTP komutlarını hatırlamayı gerektirmez.

FTP’nin Avantajları:

o Hız: FTP’nin en büyük avantajlarından biri hızdır. FTP, dosyaları bir bilgisayardan başka bir bilgisayara aktarmanın en hızlı yollarından biridir.

o Verimli: Dosyanın tamamını almak için tüm işlemleri tamamlamamız gerekmediğinden daha verimlidir.

o Güvenlik: FTP sunucusuna erişmek için kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapmamız gerekiyor. Bu nedenle FTP’nin daha güvenli olduğunu söyleyebiliriz.

o İleri ve geri hareket: FTP, dosyaları ileri geri aktarmamızı sağlar. Diyelim ki bir şirketin yöneticisisiniz, tüm çalışanlara bazı bilgiler gönderiyorsunuz ve hepsi aynı sunucuda bilgi gönderiyor.

FTP’nin Dezavantajları:

o Endüstrinin standart gereksinimi, tüm FTP aktarımlarının şifrelenmesidir. Ancak, tüm FTP sağlayıcıları eşit değildir ve tüm sağlayıcılar şifreleme sunmaz. Bu nedenle, şifreleme sağlayan FTP sağlayıcılarına bakmamız gerekecek.

o FTP, bir ağ üzerinde büyük dosyaları göndermek ve almak için iki işlem sunar. Ancak dosyanın boyut sınırı gönderilebilecek 2 GB’dir. Aynı zamanda birden fazla alıcıya aynı anda aktarım yapmanıza da izin vermez.

o Parolalar ve dosya içerikleri, istenmeyen dinlemelere izin veren açık metin olarak gönderilir. Dolayısıyla saldırganların FTP şifresini tahmin etmeye çalışarak kaba kuvvet saldırısını gerçekleştirmeleri oldukça olasıdır.

o Her sistemle uyumlu değildir.